Cục Đường bộ đề xuất 6 giải pháp đột phá để thu hút nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ. Trong đó, kiến nghị điều chỉnh tăng tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu để thu hút nhà đầu tư khoảng 15-18% tùy thuộc vùng, miền; cho phép ngân hàng cho vay vượt khung với dự án trọng điểm…
Cục Đường bộ Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án giao thông đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP).
CẦN 900.000 TỶ PHÁT TRIỂN ĐƯỜNG BỘ
Ông Nguyễn Xuân Cường, Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, cho biết để thực hiện quy hoạch, Chính phủ đã có nhiều giải pháp về cơ chế, chính sách; phát triển nguồn nhân lực; môi trường, khoa học và công nghệ; liên kết, hợp tác phát triển…
Trong đó, giải pháp huy động và phân bố vốn đầu tư là quan trọng và đưa ra mục tiêu tập trung kêu gọi mọi nguồn lực để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông hàng năm đạt 3,5 – 4,5% GDP.
Định hướng đến năm 2050 mạng lưới đường bộ có 29.795km quốc lộ, 9.014km đường cao tốc, trong đó, đến năm 2030 có 5.000km đường cao tốc. Nhu cầu vốn đầu tư mạng lưới đường bộ đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng, được huy động từ nguồn vốn ngân sách nhà nước, vốn ngoài ngân sách và các nguồn vốn hợp pháp khác.
Trước đó, theo thống kê, tổng nguồn vốn đầu tư cho hạ tầng giao thông đường bộ giai đoạn 2011 – 2020 chỉ đạt khoảng 2,18% GDP.
Theo Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam, với nhu cầu vốn đầu tư cho mạng lưới đường bộ đến năm 2030 khoảng 900.000 tỷ đồng, trong đó cho các dự án đường bộ cao tốc khoảng 728.000 tỷ đồng.
Riêng giai đoạn 2021 – 2025 khoảng 400.000 tỷ đồng và giai đoạn 2026 – 2030 dự kiến khoảng 328.000 tỷ đồng, đã bao gồm vốn cho các dự án chuyển tiếp giai đoạn 2021 – 2025.
Do đó, “việc kêu gọi các nguồn vốn khác để đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông là hết sức cần thiết và cần có cơ chế, các giải pháp đột phá để thu hút nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ”, Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định.
6 GIẢI PHÁP ĐỘT PHÁ HÚT VỐN
Cục trưởng Nguyễn Xuân Cường cho biết, sau khi rà soát, ngoài các giải pháp đã nêu, Cục Đường bộ Việt Nam đã kiến nghị Bộ Giao thông vận tải xem xét một số chính sách, giải pháp đột phá nhằm huy động nguồn vốn và tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trong thời gian tới.
Thứ nhất, đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ có nhu cầu vốn lớn, lợi nhuận không cao, thời gian hoàn vốn kéo dài. Do đó, Cục này đề nghị xem xét một số chính sách, giải pháp tạo sự hấp dẫn cho các dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư.
Thứ hai, để các nhà đầu tư trong và ngoài nước có thể huy động rộng rãi mọi nguồn vốn trong xã hội khi thực hiện dự án, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét cho phép các tổ chức tín dụng được cho vay vượt khung quy định của Ngân hàng Nhà nước, đối với các dự án trọng điểm quốc gia được Thủ tướng Chính phủ quyết định.
Cụ thể, “điều chỉnh tăng tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu để thu hút nhà đầu tư khoảng 15-18% tùy thuộc vùng, miền; hoặc quy định bằng 1,3 – 1,5 lần lãi suất tiền gửi ngân hàng, do tỷ suất lợi nhuận hiện nay khoảng 11 – 14% chưa thực sự hấp dẫn”, Cục Đường bộ đề xuất.
Đồng thời, cho phép nhà đầu tư huy động vốn từ các quỹ như hưu trí, thất nghiệp, bảo hiểm xã hội… để đa dạng nguồn vốn. Bên cạnh đó, cho phép nhà đầu tư phát hành trái phiếu công trình, huy động vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài…
Tạo điều kiện cho nhà đầu tư tiếp cận với các tổ chức tín dụng nước ngoài vay vốn với lãi suất ưu đãi để đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông theo hình thức PPP
Thứ ba, để nguồn vốn ngân sách nhà nước đầu tư hiệu quả, có vai trò dẫn dắt, định hướng đầu tư cho mạng lưới đường bộ, Cục Đường bộ kiến nghị xem xét ưu tiên bố trí vốn ngân sách nhà nước đầu tư cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, trong đó tập trung cho các dự án trọng điểm, quan trọng quốc gia.
Cục Đường bộ Việt Nam kiến nghị cho phép kết hợp giữa nguồn vốn ngân sách nhà nước Trung ương và địa phương đầu tư cho các địa phương có điều kiện về nguồn lực tham gia đầu tư cao tốc, quốc lộ trên địa bàn, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế xã hội của địa phương.
Thứ tư, cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính từ giai đoạn chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư để đẩy nhanh tiến độ, rút ngắn thời gian thực hiện dự án.
Đẩy nhanh lộ trình thực hiện quy hoạch khi có đủ nguồn lực. Trường hợp huy động được nguồn lực, cho phép triển khai sớm hơn đối với các dự án đã có trong quy hoạch, không phụ thuộc thời kỳ quy hoạch.
Huy động, sử dùng vốn viện trợ để lập dự án tiền khả thi, dự án khả thi đối với các dự án kêu gọi đầu tư để đẩy nhanh công tác chuẩn bị đầu tư.
Thứ năm, phân cấp, phân quyền mạnh cho địa phương có đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, quy định rõ trách nhiệm của địa phương về công tác đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
Cục Đường bộ kiến nghị: “Giao địa phương là cơ quan chủ quản để đầu tư các tuyến đường bộ quan trọng, đặc biệt là các tuyến cao tốc, để địa phương tổ chức thực hiện đầu tư, khơi dậy tính chủ động, khai thác tiềm năng, lợi thế sẵn có của địa phương trong đầu tư, phát triển đường bộ cao tốc từ thực hiện đền bù giải phóng mặt bằng, kiểm soát nguồn vật liệu, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự góp phần đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng”.
Thứ sáu, hoàn thiện thể chế, chính sách đột phá trong đó ban hành Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, trong đó giao cho địa phương được tham gia đầu tư các tuyến quốc lộ, cao tốc trên địa bàn; phân quyền địa phương quản lý hạ tầng giao thông đô thị.
Điều chỉnh Luật Ngân sách nhà nước theo hướng mở rộng phạm vi thu – chi ngân sách địa phương tạo điều kiện để địa phương có nguồn lực đầu tư, quản lý bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh, nhằm linh hoạt trong việc sử dụng ngân sách Trung ương và địa phương.